معتمدالدولۀ گرجی و فارس

چکیده منوچهرخان معتمدالدولۀ گرجی پس از فتح شیراز و ممسنی، حدود دو سال بین سال‌های 1250تا 1252ق/ 1834تا 1836م، بر این سامان و بر تمام ایالت فارس حکومت کرد. این دوران از دوره‌های مهم تاریخی فارس و ایران در دورۀ قاجار است. در تذکرۀ خطی «مدایح‌المعتمدیه» که به نام معتمدالدوله و در شرح زندگانی سیاسی او نوشته شده است، به‌عمد یا به‌سهو، شرح وقایع این دو سال به‌اجمال و در عمل به‌گونه‌ای مخدوش روایت شده است. متأسفانه در منابع اصیل دیگر نیز، تنها اشاره‌های کوتاه و تکراری به این بازه زمانی شده است. گفتار حاضر بر مبنای منابع دست اول، تلاش می‌کند رویداد فتح شیراز و ممسنی به دست منوچهرخان معتمدالدوله و شیوۀ سیاست‌مداری او را در فارس تشریح کند؛ همچنین در مقاله این ﻣﺴﺌﻠﮥ مهم بررسی می‌شود که چرا ایالت فارس در نگاه حکومت قاجار چنین اهمیت داشت و همواره کانون اختلاف و سیاست‌بازی بود.